Rechtspraak

Getuigen zijn verplicht een verklaring af te leggen als ze daartoe door een rechter worden opgeroepen. Die verplichting bestaat ten behoeve van de waarheidsvinding. Het kan strafbaar volgens artikel 192 Wetboek van Strafrecht zelfs strafbaar zijn voor een getuige om te weigeren een antwoord te geven op vragen van een rechter. Er bestaat echter een uitzondering op deze wettelijke verplichting: het verschoningsrecht. Bepaalde personen kunnen zich daarop beroepen in de gevallen die voor strafzaken zijn vastgelegd in artikelen 218 en 219 Wetboek van Strafvordering. Getuigen die een verschoningsrecht hebben zijn bijvoorbeeld familieleden van één van de procespartijen, maar ook personen met een professioneel beroepsgeheim zoals advocaten en journalisten. Het verschoningsrecht kwam eind oktober twee keer ter sprake in het nieuws. Beide keren in strafzaken die diende voor de rechtbank Rotterdam. De ene keer betrof het in-house advocaten van Shell (lees hier meer) en in het andere geval een journalist die zijn bron niet wilde prijsgeven (lees hier verder).

Woensdag is de eerste wijkrechtbank van Nederland officieel geopend in de Eindhovens wijk Oud-Woensel. Dat meldt de rechtspraak in een nieuwsbericht. In de wijkrechtbank staat het belang van de multidisciplinaire aanpak centraal. “In de wijkrechtbank staat de mens achter de rechtszaak centraal en niet het strafbare feit,” aldus rechtbankpresident Patricia Messer – Dinnissen. “Op die manier wordt de rechtspraak effectiever ingezet.” Veel mensen die voor de rechter komen, kampen met meer dan 1 probleem. Ze zijn dan niet alleen verdachte in een strafzaak, maar hebben bijvoorbeeld ook te maken met schulden, huisvestingsproblematiek, verstoorde familierelaties etc. “In de wijkrechtbank is er ruimte om die multiproblematiek met ketenpartners duurzaam aan te pakken,” zegt projectleider Mounir El Maach van de rechtbank Oost-Brabant. “Alleen straffen helpt niet. We moeten daarnaast kijken hoe we mensen perspectief kunnen bieden.” De wijkrechter heeft een regiefunctie. Onder diens regie zoeken organisaties zoals de gemeente, Openbaar Ministerie, advocatuur, wooncorporaties, reclassering, GGZ en hulpverleners samen met de verdachte naar oplossingen. “De ervaring is namelijk dat een integrale aanpak meer effect kan hebben dan het louter inzetten van het strafrecht,” zegt hoofdofficier van justitie Heleen Rutgers ook, “en daarmee zijn zowel de verdachte als de wijk en de samenleving gebaat.” Burgermeester

In een brandbrief aan de net verkozen voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, uiten de voorzitters van het Network of Presidents of the Supreme Courts of the EU, de European Association of Judges (EAJ) en het European Network of Councils for the Judiciary (ENCJ) hun ernstige zorgen over wat zij noemen de dreigende “vernietiging van de onafhankelijke rechtspraak“. De brief haalt hard uit naar Lidstaten die de rechtelijke macht in hun landen willen gebruiken als beleidsinstrument. De onafhankelijkheid van de rechtelijke macht wordt daardoor ernstig bedreigt en de scheiding van de uitvoerende en de rechtelijke macht wordt ontmanteld, aldus de schrijvers. Hoewel er geen landen bij naam worden genoemd, mag worden aangenomen dat de rechters met name op landen als Polen en Hongarije doelen. “These Member States are seeking to use the judiciary in their countries primarily as an instrument for government policy.” De organisaties signaleren een systematische ondermijning van de kernwaarden van de Europese Unie en waarschuwen voor de dramatische gevolgen voor inwoners en bedrijven van alle lidstaten. Omdat het onderlinge vertrouwen tussen de lidstaten wordt geschaad en bijvoorbeeld de bestrijding van georganiseerde misdaad in het geding raakt: “The destruction of judicial independence will have serious consequences for the citizens

Welke procesadvocaat kijkt niet regelmatig in het Centraal Nevenfunctieregister van de Rechtspraak. Het is de logische volgende stap als de vraag “Welke rechter zit er op de zaak?” is beantwoord. Toch blijkt dat nevenfunctieregister vaak niet compleet te zijn. De reden lijkt eenvoudig: rechters melden hun bijbanen niet. De verplichting voor rechters om hun nevenfuncties openbaar te maken door ze te laten registreren in het Nevenfunctieregister werd ingevoerd door toenmalig minister van Justitie Sorgdrager. De directe aanleiding daarvoor was het rapport Integriteit Rechtelijke Macht (IRM-rapport) van 1997. Een van de opstellers van dat rapport, Paul Ruijs, stelt in een interview met de Volkskrant dat het twintig jaar later slecht gesteld is met de transparantie van rechters. “Ik doe één onderzoekje en kom puur toevallig acht rechters tegen die hun functie niet opgeven,” kopt het artikel. “Een rechtzoekende moet kunnen controleren of een rechter zich had moeten verschonen of kan worden gewraakt.” Ruijs verbaast zich erover dat de wettelijke verplichting nevenfuncties openbaar te maken zo slecht wordt nageleefd en gecontroleerd. Zijn ‘onderzoekje’ leidde hem tot rechters die cursussen geven op advocatenkantoren. En dat is gek, zegt Paul Ruijs tegen de Volkskrant, want in 2013 hadden de gezamenlijke rechtbankpresidenten nog besloten dat