NOS-Journalist

Op 24 oktober 2019 liet de rechtbank in Rotterdam NOS-verslaggever Robert Bas in gijzeling nemen, omdat hij weigerde als getuige antwoord te geven op vragen van de rechter. Het ging om vragen die Bas had gesteld aan een bron die werd afgeluisterd en die uiteindelijk in het dossier terecht waren gekomen van de vergismoord op ggz-directeur Rob Zweekhorst.

Journalisten hebben geen beroepsgeheim maar kunnen zich in bepaalde gevallen wel beroepen op bronbescherming. Dit bekent dat een journalist niet antwoord hoeft te geven op vragen indien door de beantwoording zijn bron bekend zou worden. Bronbescherming werd als eerste erkend door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en staat opgenomen in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). In dit artikel staat de vrijheid van meningsuiting vastgelegd waaruit bronbescherming is afgeleid. Pas in oktober 2018 is bronbescherming in Nederland wettelijk vastgelegd in artikel 218a lid 1 Wetboek van Strafvordering.

Ondanks dat Bas uitdrukkelijk een beroep deed op die bronbescherming werd hij gegijzeld door de rechtbank. De rechter-Commissaris stelde dat het op verschoningsrecht lijkende bronbescherming niet van toepassing was omdat de bron al bij naam genoemd was. Een dag later werd Bas toch vrijgelaten. Rechters van de meervoudige raadkamer oordeelde dat het verschoningsrecht ruim uitgelegd moet worden en dat bronbescherming nu ook van toepassing was, ook ondanks het feit dat de bron al bekend was. NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff reageerde opgelucht: “Als bronnen angstig worden dat hun informatie ongewild openbaar kan worden, zullen ze geen misstanden meer aankaarten.” Hierdoor zouden journalisten hun werk niet meer kunnen doen.