“Over 15 jaar moeten onze cliënten in staat zijn om hun juridische problemen zelf op te lossen!”

Vorige week mocht ik op De Zaak Op Orde een praatje houden over ‘empowerment’ van cliënten. Deze week berichten in het FD over SRK die rechtsbijstand wilt verlenen aan particulieren voor wie gewone advocaten onbetaalbaar zijn en over een onderzoek van het WODC waaruit blijkt dat ook kleine bedrijven een rechtsgang mijden omdat die ‘te duur’ is.

Genoeg aanleiding om de strekking van mijn verhaal nog een keer ‘op papier’ te zetten. De stelling: “Over 15 jaar moeten onze cliënten in staat zijn om hun juridische problemen zelf op te lossen.”

Startup
‘Empowerment’ is een term die hoort bij de wereld van startups en de platformeconomie. Dat lijkt een ver-van-je-bed-show voor veel advocaten, maar dat is het zeker niet. Het betekent zoveel als ‘iemand in staat stellen iets te doen dat hij daarvoor niet zelf kon doen’. En als je dat weet, realiseer je je dat het in het DNA van iedere advocaat zou moeten zitten.

Advocaat-cliënt relatie
Toen ik nog Geneeskunde studeerde, leerden we dat de verhouding tussen een arts en een patiënt er een moet zijn van informed consent. Artsen moeten patiënten informeren over hun medische toestand en de behandelmogelijkheden, zodat patiënten met een behandelplan kunnen instemmen.

Voor de verhouding tussen advocaten en cliënten geldt natuurlijk iets soortgelijks. Van ons wordt verwacht dat we cliënten informeren over hun rechtspositie en de mogelijke juridische remedies, zodat zij kunnen instemmen met ons plan van aanpak.

Maar net zoals artsen soms de neiging hebben om over hun patiënt te beslissen, kunnen advocaten in de valkuil trappen om voor hun cliënt te denken voor hen keuzes. Ik denk dat in de toekomst anders moet. Ik vind dat we cliënten in staat moeten stellen om zelf keuzes te maken en om zelf juridische problemen op te lossen. Empowerment dus.

Medische wereld
Om een idee te geven wat dat ons kan brengen, ook weer even de vergelijking met de medische wereld. Die wereld bestaat natuurlijk ook al lang niet meer uit alleen artsen die patiënten proberen te genezen. Dat zou symptoombestrijding zijn.

Een groot deel van de medische wereld streeft er collectief naar om ziektes volledig uit te roeien, door voorlichting, preventie en vaccinatie. En in de medische wereld weet iedereen dat de overlevingskansen voor aandoeningen dramatisch toenemen door het ontwikkelen van standaardoplossingen, zoals medicijnen, behandelmethoden etc.

Laten we eerlijk zijn: waar vind je nog een dokter die voor iedere patiënt zelf een poedertje maakt? Maar hoeveel juristen ken je die in ieder dossier documenten toch weer van A tot Z zelf samenstellen?

Juridische wereld
Ik zie niet in waarom de wetmatigheden van de medische wereld niet ook voor de juridische wereld zouden kunnen gelden. Sterker, als je erover nadenkt dan zijn de mogelijkheden voor de juridische wereld ongekend veel groter.

De medische wereld moet iedere dag de mysteries van de natuur ontrafelen. Maar als juristen hebben we te doen met door onszelf gemaakte wetten en regels. Met door onszelf gecreëerde problemen dus ook. We maken het zo ingewikkeld als we zelf willen.

Kun je nagaan wat de mogelijkheden zijn als we daar eens verandering in zouden brengen. Als wij als juristen ons collectief zouden inzetten op het toegankelijker maken van juridische kennis, het eenvoudiger maken van juridische zaken en procedures en zelfs van wet- en regelgeving.

Stel je eens voor hoe anders de wereld er dan over 15 jaar al zou kunnen uitzien.